[novella] tawa suli pi pata Kowasi

lon ma pi ala

tenpo mun mute la pata Kowaki li tawa. tenpo ni la ma ona li ma pi ona ala. utala li kama tawa ma ni. tenpo ale la jan mute li wile utala, la jan li lukin tawa tan. ona li kama jo e tan, la ona li kama alasa. jan pi ma pi wile pi jan utala li ken ala pake li ken ala utala. jan utala li utala e jan pi utala ala.

jan Pikita li toki e ni: "tenpo nanpa wan la jan lawa li toki e ni: ma Nalija, ma pi mi mute li kama utala! mije suli ale li kama jo e palisa utala, la mije suli ni li utala li pake e jan ike! jan pi ma ni li wile ala utala. taso mi ken ala awen li ken ala lukin e ni: ona li kama jo e ma mi! tenpo nanpa tu la jan lawa li wile kama jo e meli suli kin. tenpo ni la mama tu pi mi mute li moli. mi mute li alasa e mani e moku e telo. pata mi la mi majuna. taso mi suli ala kin. mi ken pali. mi ken kama jo e mani. mi ken jo e tomo e soweli e mani. mi ken ale. taso ma Nalija li wile e jan lawa sin, la mi jo e toki ala. mi ken ala lukin tawa jan lawa wile. kin la mi ken ala awen lon poka pi jan lawa wile.
tenpo pini pi utala ala la mi pali tawa jan pi pona pali. mi sitelen e toki ona, la mi poki e lipu li lon e lipu tawa poki lipu. tenpo ni la jan pi pona pali ni li utala anu moli. mi sona e ni ala. mi wile kama jo e mani. taso mi ken pali e ni kepeken seme? ike la mi ken kepeken ijo wan taso tawa ni: sijelo mi. mi meli. jan pona (anu jan pona pi tenpo pini) mi li toki e ni: mi pona lukin. mi pilin ala e ni. taso mi jo e toki ala. mi ken la mi wile kepeken. mi mute li wile kama jo e mani. ni li pata tu mi, poka mi. ona li lili mute ala. taso sitelen lawa li toki e ni: ona li ken ala pali. ken la mi mute li lon ala pi ma Nalija. taso mi sona ala e sitelen lawa ante."

tenpo ale la jan Pikita (jan pona ona li nimi e ona sama "jan Pita") li pilin jaki. ona li sona e ni: ona li wile unpa tawa mani. ante la ona tu wan li moku ala. tenpo suno luka la ona li weka e ma tomo. ona li tawa ma tomo ante. insa moku ona li kalama. tenpo suno wan la ona li moku e moku ala. ona li jo e telo pi mute lili taso. ona li jo e mani lili tan ni: tenpo suno pini tu la ona li lukin e jan mije luka. jan tu li wile e ona, la jan tu li kama jo e ona lon tenpo lili. ona Pikita li ken ala kepeken mani lon tenpo ni. ala li lon ma ni. tenpo kama lili la ona li lukin ala e ma tomo, la ona li moku e ko kiwen jelo. ni li kili ala. ni li soweli ala. ni li moli li ko jelo taso. jan Pikita li toki e ni: "ken la ko jelo li moli e mi. taso ni li pona tawa mi tan ni: ni li ijo lon insa pi jan moli. ijo ni li pipi. pipi li ala ala. ni li pona tawa mi." ona li lukin e pipi, la ona li moku e ona, kepeken ala toki. ona li wile e moku. ona li wile moku. taso ona li ken ala. pata la ona li majuna. pata ona li wile mute e moku. tenpo la jan Miko li kalama e ni: "ma to'! ma to'!" jan Pikita li lukin. ona li lukin e ala.

--Pikita- sina lukin e ma tomo lon seme?
--Miko- sina luki' aluki' e ona?
--Pikita- ala.
--Miko- jan So o, lukinna?
--Soje- mi... mi alukin.
--Miko- a! sina tu li jan pi alukin. a a a! -- jan Pikita li pilin e musi ala.
--Pikita- o pini e ni! mi mute li wile tawa li toki ala! suno la mi mute li wile tawa! pimeja li kama lon tenpo lili. mi lukin e *ni*. -- jan Miko li anpa. ona li ken ala toki.
--Soje- Pita o pilin ike ala! Miko li wile e ike ala.
--Pikita- mi sona. taso... wile moku mi li suli mute.
--Soje- mi awen jo e moku lili. sina wile e ona?
--Pikita- ala. sina wile mute e ona. mi wile taso. o awen e ona! -- jan Soje li sona e ni li pilin ike tan ni. jan Pikita li moku e telo pi mute lili lili. -- jan pi ma tomo pini la toki e seme? ma tomo kama li weka seme?
--Soje- ike la mi sona ala.
--Miko- o' li toki e mi ken lomma ni, lo' tenpo suno luka anu luka wan.
--Pikita- mi wile e ni: tenpo ni la ona li weka ala. -- ona li toki e ni, la ona li lukin e ijo. -- ni li seme?
--Soje- se' li seme?
--Miko- ni li ma to'! tenpo pini la mi toki. taso...
--Pikita- tenpo pini la sina pona. ike mi.

ona li kama poka ma tomo ni. tenpo ni la ona li lukin e soweli mani e jan ala. ni li kasi mute lon poka pi ma tomo. taso ona li lukin e tomo ala tan ni: ona li len kepeken selo suli. jan pake li lon sewi pi selo ni. ona li jo e palisa utala e len awen. sijelo ona li pimeja walo li kiwen. lawa ona li sike. linja ona li suli li pimeja. jan utala wan li toki kalama: "ojaw'n! simutel' se'?" jan Pikita li kama toki, tawa jan Soje, kepeken kalama lili.
-- sina sona ala sona e toki ona?
-- ona li kute sama toki mi. taso tenpo sama la ona li ante kute.
jan Pikita li pilin e ni: ken la ona li toki, la jan utala li sona ala e toki ona. ni la toki li wile ala. taso ken la jan utala li sona e toki ona, la ni li ken tan e ni: ona li ken tawa ma tomo li kama jo e moku. jan Pikita li pilin, la jan utala li toki kin: "ki'la sin'mute li se'?" tenpo ni la ona li toki kepeken kalama mute.

--Pikita- sina sona ala sona e toki mi? -- jan utala ni li lukin e jan utala ante.
--utala ante- o toki! jan sama mi li wile sona e ni: sina mute li seme? -- tenpo ni la ona li sona e wile pi jan utala nanpa wan.
--Pikita- mi mute li kulupu Kowaki. nimi mi li Pikita. ona li jan Soje en Miko. mi mute li tan ma Nalija. lon tenpo suno mute la mi mute li tawa lon ma moli. mi jo ala e moku e telo. mi ken ala ken tawa ma tomo ni?
--utala- mam's'na? -- jan utala ante li lukin e sinpin pi sona ala pi ona.
--utala ante- mama sina li lon seme? -- ona li sona e ni: kulupu ni li pilin e nasa, tan jan sama ona. -- sina sona ala e toki ona la o pilin ike ala! ona li tan ma pi weka mute.
--Pikita- utala li kama la jan lawa pi ma Nalija li toki e ni: jan suli li wile utala. tan ni la... -- oko ona li kama telo.
--utala ante- mi lukin. sina jo ala jo e ijo utala?
--Pikita- ala.
--utala- kenna kama! -- toki la ona li open e lupa.
--Pikita- sina o, pona! -- ona li kama tawa insa pi ma tomo.
--utala ante- sewi o poka sina!

ma tomo nasa

ma tomo ni li nasa lukin. tomo li suli a anu lili a. tomo pi mute lili li jo e lupa lukin taso. tomo insa li lon anpa ma. tomo ale li jo e kule ante. ni li loje li kule kasi li kule ante. tenpo ala la ona li lukin e tomo sama ni. taso tenpo ni la ona li jo ala e tenpo. ona li wile lukin tawa tomo tan ni: ona li lukin ala, la ona li lape lon anpa kon. ona li wile kama jo e moku kin... e mani. jan Soje li toki e ni tawa jan Pikita: "tenpo nanpa wan la mi pali e seme?" jan Pikita li sona ala. ona li pilin e ni: ona li moku ala, la ona li ken ala toki. ona li toki e ni taso: "moku". tan ni la ona mute li lukin tawa tomo esun. ona li moku lili, la ona li wile lukin tawa tomo lape. taso ona li moku, la ona li jo ala e mani. ona li pini e moku, la jan Miko li kama toki.

--Miko- mi mute l'ajo e mani. mi pal' e se'?
--Pikita- sina sona e ni: mi wile pali.
--Miko- sonami... taso ni l'apona tawa mi. -- jan Soje li kama jo e pilin utala.
--Soje- jan Miko, o pini e ni! ni li apona tawa mi kin. taso mi ken pali e seme? sina wile awile e jan l'unpa e sina kin?
--Pikita- sina tu o pini! mi sona e wile mi. o pilin ala e ni: ni li pona tawa mi: jan mije li kepeken mi. ni li pona ala. -- ona li weka e wawa ona. -- tenpo pini la mi wile kama jo e mije olin pi li mi kama unpa lon len walo suli. taso tenpo ni la mi kama pali e ni.
--Miko- tan se'?
--Pikita- tan ni: sina mije lili. jan mije pi mute pi lili lili li wile unpa e mije lili. mi pilin e ni kin: sina kin li wile ala e ni.
--Miko- ...mi lili ala.
--Pikita- taso sina suli ala kin. -- jan Soje li lukin e jan Pikita.
--Soje- mi ken ala ken pona e sina?
--Pikita- mije li olin e unpa kepeken meli lili. taso sina suli ala kin. ante la-- jan Pikita li kama jo e kon mute -- sina sona e toki mute.
--Soje- sat peme'us.
--Pikita- ken la jan mute li tawa ma tomo ni tawa ni: ona li ken esun mute. nimi ni li toki e seme? "sat pe mejus"?
--Soje- ni li "sat peme'us". kon ni li "ona li lon".
--Pikita- sina lukin ala lukin e ni? jan esun li sona e mani taso e toki pi mute ala. ken la ona li pana e mani tawa sina tan ni: sina ken ante e toki ona tawa toki ante. -- tan toki ni la jan Soje li pilin pona. taso jan Miko li kama jo e pilin pi utala mute.
--Miko- pona. ni la palimi e se'? akemmi toki kepe' toki mute. ajomi e lupa pona. palisa mi li... -- pata meli li awen ala e toki pini pi ona.
--Pikita- mi sona ala.
--Soje- ken la mi ante e toki la jan esun li wile e jan tawa ni: ijo esun li suli, la jan namako li wile tawa e ona.
--Pikita- jan So li toki pona.
--Soje- aka -- ona li toki e ni, kepeken pona lon sinpin ona. -- o lukin! ma ni la ni li tomo lape wan! -- jan Pikita li lukin e tomo. taso ona li ken ala lukin e nimi lon sewi pi lupa tomo.
--Pikita- nimi ona li seme?
--Soje- ona li toki e ni: "ma pi lape pona".
--Miko- ni la o tawa! -- toki la ona li kama tawa.

jan Miko li kama tawa ma tomo ni, la lawa ona li kama awen, tan ni: tenpo pini lili la, ona li kama lon insa pi lupa loje ni, la ona li sona ala e ni: "ma pi lape pona" li tomo unpa. pata ona li nasin e ona. kalama unpa li lon tomo ale. meli unpa li tawa lon poka ona. selo ale li loje anu kule kasi. jan Soje li lukin e ni, la ona li pilin e ni: "mi ken ala lape lon tomo sama ni!" jan Pikita li toki e ni: "mi mute li ken lape pona. ken la mi pali, la mi ken ala pana e mani. ken la mi ken kama jo e mani kin!" jan Miko en jan Soje li sona ala e ni: ona tu li ken pali e seme? taso jan Pikita li pilin pona mute. lawa pi tomo ni li meli suli. sijelo ona li pimeja li telo. len pi meli ante li pona lukin. len ona li pona lukin mute li laso loje. meli ante la ona li majuna. taso ona li majuna ala. ona li kama toki. toki ona li suwi li wawa ala.

--Kamilan- o toki lon ma pi lape pona! mi jan Kamilan pi ma tomo Palosi. taso sina ken nimi e mi sama jan Kami. mi toki e ni: sina kepeken meli ni wan, la sina jo e lape pi pona mute a! ni li meli pona lon ma tomo poka kin. taso mi jo e meli pona a!
--Pikita- toki tawa sina kin! -- jan Pikita li ken ala pini e toki ona. jan Kamilan li lukin e jan Soje.
--Kamilan- o meli lili! sina wile pali tawa mi, la sina ken kama jo e mani mute a! -- jan Soje li sona ala e ni: ona li wile toki e seme?
--Soje- o... pona! ta... taso...
--Pikita- ike la mi lon tomo ni tan ijo ante. ante la jan Soje li lili. ona li wile ala pali lon tomo unpa lon tenpo ni.
--Kamilan- ken la tenpo kama la ona li wile. ante la mi ken kepeken e mije kin. taso ni la sina wile e seme? sina wile ala wile e meli pona tawa mije sina? -- jan Miko li kama kute.
--Miko- wi...
--Pikita- ike la ni kin li tan mi ala. mi mute li kama tawa ma tomo ni, tan ma tomo ante. mi mute li tawa lon tenpo suno luka lon ma jelo moli. tenpo ni la mi jo ala e moku. pona la mi moku lon ma tomo ni. taso tan ni la mi jo ala e mani. mi mute li wile e supa lape kin. -- jan Kamilan li kute pona. -- mi pilin e ni: sina ken pana e supa tawa mi mute, la mi ken esun kepeken pali. -- tenpo ni la kute pi jan Kamilan li suwi ala.
--Kamilan- mi lukin. mi toki e ni: sina ike lukin. o pilin ike ala! mi sona e ni: tawa lon ma jelo moli li suli li wile e wawa mute. -- jan Kamilan li kama tawa lon insa tomo. pata li nasin e ona. -- ken la mi ken pona e sina mute. taso tenpo ni la mi toki ala e ni. sina wile sona e ni: tomo ni li jo e toki pona. jan pi ma mute li kama tawa tomo ni. jan li toki e ni: ona li olin e meli mi. meli mi li kepeken jan mute lon tenpo ale. sina wile sona e ni: mi wile awen e toki pi tomo ni.
--Pikita- ni li pona, kepeken toki ala kin. tomo sina li pona lukin mute.
--Kamilan- tomo ni li jo e len tu wan. len nanpa tu wan la jan pali mi li lape. tenpo ni la mi jo e jan pali mute luka tu wan. jan mute ona li jan unpa. jan unpa mute li jan meli. taso mi jo e jan pali pi unpa ala. ona li seli e moku. jan ante li telo e len. mi ken kepeken jan sama sina, la mi ken pana e supa tawa sina. tan ni la o toki e ni: jan lili li ken pali e seme? -- jan Soje en Miko li kama lukin e sama. jan Miko li wile kama toki. taso jan Pikita li kama toki.
--Pikita- ni la sina ken pona. taso pata mi li wile ala wile pali kin?
--Kamilan- mi kama jo e meli sin, la mi wile kama jo e jan pali ante kin. ken la ale la mi wile kama jo e jan pali ante kin. ike anu pona la jan pali tu li tawa weka lon tenpo pi suno pini tu. -- jan Pikita li wile ala e ni: pata ona li pali. taso pata ona li pali ala, la ona li kama lape lon anpa pi kon pimeja. ona li jo e ken ala.
--Pikita- jan Soje li sona e toki mute.
--Kamilan- ona li lon? jan Soje o, kiel vi diras la nomon de nia malĉastejo en tiu lingvo?
--Soje- ken la... ona li "dolĉsonĝejo".
--Kamilan- pona mute! cakro cogy qoznakno zra
--Soje- cagia foqioqrocry kia
--Kamilan- a a a! meli ni li mani! mi sona ala e toki mute. -- jan Soje li pilin pona a.
--Soje- aka.
--Kamilan- mije sina li ken pali e seme?
--Soje- lon la ona li pata sama mi. -- sinpin pi jan Kamilan li toki e ni: "mi sona ala".
--Kamilan- jan sama sama? taso ona li lukin sama ala sina.
--Soje- ni li tan ni: jan Miko en mi li jo e mama sama ala. mama mi en mama ona li kama unpa lon tenpo pini pi kama lon pi mi. taso mi mute li kama lon, lon tenpo suno sama, lon tomo sama.
--Kamilan- a! mi lukin li kute. ale la ona li ken pali e seme?
--Miko- mi... asonami._ -- toki ni li pona ala tawa jan Kamilan en jan Pikita. jan Pikita li sona e ni: jan Miko li ken ala pali, la ona mute li lape lon anpa pi kon pimeja. anu la jan Miko li lape lon anpa pi kon pimeja, la ona meli li lape lon tomo pona ni.
--Kamilan- tenpo suno kama la jan Pikita li kama pali, la mi toki e ona tawa sina. -- tenpo kin la ona li toki suwi. -- tenpo ni la sina mute li wile lape!

tenpo suno nanpa wan

suno nanpa wan la jan Pikita li weka e supa ona, la ona li pilin e wawa mute. tenpo suno mute la ona li ken ala lape pona. pata ona li awen lape. jan Pikita li tawa anpa pi len nanpa wan li moku. insa ona li pilin pakala. taso ni li ike ala tawa ona tan ni: tenpo ni la ni li moku lon insa ona! tenpo sin la ale li pona! tenpo kama la ona li tawa tomo pi lawa Kamilan li toki e ijo pali. jan Kamilan li toki e ni: "tenpo suno la jan pi ma tomo ni li kama tawa tomo mi. taso tenpo pimeja la jan ante li kama tawa. ni la mi wile e jan sama meli sina tan ni: ona li wile ante e toki." jan Pikita li sona e kon pi toki ni: tenpo lili la jan Kamilan li lukin e jan Soje. jan Pikita en lawa Kamilan li toki e ijo mute. taso ona li toki ala e ijo pi jan Miko. tan ni la jan Pikita li kama toki.
-- jan Miko li pali e seme? mi wile powe ala. ona li suli ala li lape mute li jo e wawa ala. ona li ken ala pali pona. -- lawa Kamilan li lukin e jan Pikita.
-- tenpo ni la mi sona ala. mi wile kama jo e toki. -- ona li lukin weka. -- mi wile pali. sina o weka! pona.
-- pona.
jan Pikita li weka e tomo lawa. ona li tawa tomo suli li kama pali. jan esun pi mute lili lon tomo ni, la jan Pikita li jo e pali pi mute lili.

suno li lon sewi la jan Miko li pini lape. jan Soje li lon tomo ona ala. jan Pikita li pali. "palimi e seme?" -- ona li toki la ona li kama tawa moku. ona li tawa, la ona li lukin e jan Soje. jan Soje li ante e toki pi jan esun, tawa meli unpa wan. "o' li luki' pona. kemmi unp' e meli sama o', la... alel' pona mute." jan Miko li kute ala e ni: jan Soje li toki e seme? taso ona li wile ala sona. ona li wile moku taso. lon tomo moku la ona li lukin e jan Pikita. jan Pikita li moku li lukin e jan Miko, la ona li toki e ni: "Miko o! jan Kamilan li wile toki tawa sina!" jan Miko li toki e ni: "kemmi aken moku?" jan Pikita li toki ala.
jan Miko li pini e moku, la ona li kama tawa tomo pi jan Kamilan. lon sinpin pi lupa tomo, la ona li kute e kalama unpa. jan Kamilan li pali kin. "pona... ni la wilemi awen". kalama unpa li pini, la jan suli wan li tawa lon tomo, la jan Miko li kalama e lupa.
--Kamilan- lupa li open! -- ona li toki kalama. jan Miko li kama lon tomo.
--Miko- tok'... toki! jan Pikita li toki e wilena toki ta'mi.
--Kamilan- mi toki. -- tenpo ale la kalama ona li suwi. -- mi pilin e ni: sina lukin e jan. sina lukin ala lukin?
--Miko- lukin -- ona li toki kepeken wawa ala. jan Miko li sona ala e ni: jan Kamilan li wile e seme? -- Kamila' o, wilena toki tan seme?
--Kamilan- tenpo pimeja la mi sona ala e ni: "sina ken pali e seme?", la mi kama toki -- jan Kamilan li moku e telo loje. -- taso tenpo suno sin la mi awen sona ala.
--Miko- ni la... -- jan Miko li pilin ike. ona li wile ala e ni: ona li wile weka e tomo "ma pi lape pona".
--Kamilan- o awen! sina wile weka ala... lon tenpo ni. -- jan Kamilan li awen lili li moku e telo kin. -- jan li weka li wile e jan pali. mi pilin e ni: sina ken pali tawa ona.
--Miko- wilemi pali e seme?
--Kamilan- ona li toki ala. toki pona li "sina pali ala tawa ona, la sina ken pali e seme?" o lukin! mi sona e ni: sina wile weka ala. sina wile ala lape lon ma tomo. taso sina ken toki e ijo wan taso: sina pali tawa ona, anu tawa mi, sama mije unpa. -- tenpo ni la jan Miko li sona e toki ona.
--Miko- palimi e se' taw' ona?
--Kamilan- ona li lawa e tomo tawa telo. jan wan ona li weka e tomo ona. tan ni la ona li wile e jan pali sin. mi pilin e ni: ona li ken sina -- jan Kamilan li pini toki, la jan Miko li wile toki. taso jan Miko li toki ala. -- sina pilin e seme?
--Miko- lon la, jomi e toki?
--Kamilan- ala.
--Miko- tanni la mi wile toki ta' janni. lon?
--Kamilan- ona li lon. tawa pona! -- ona li toki e ni, la jan Miko li weka e tomo.
tenpo suno kama la jan Miko li kama tawa telo. tenpo suno kama mute la ona li lon tomo ni kin.

tenpo suno sin la jan Pikita li weka e tomo lape, la jan Soje li pini lape kin. tenpo suno sin ale la linja ona li lukin jaki. ona li pona e linja, la ona li kama lon anpa telo. ona li weka e len. tomo telo li suli li jo e selo ala. ni li jan lon tomo telo. jan ni ale li lukin e jan Soje e sijelo ona. jan Soje li sona ala e ni: jan li lukin e ona. anu la jan Soje li wile ala sona. ale la jan Soje li pona lukin. ken la jan Soje la jan Pikita li pona lukin ala. taso jan Pikita li lukin sama jan Soje. tan ni la jan lon tomo telo li kama tawa jan Pikita. jan pi mute lili pi ona li wile jan Soje kin tan ni: jan Soje li wile ante e toki ona. ni li pona tan ni: jan Kamilan en jan Pikita en jan Soje li kama jo e mani.
tenpo suno pini la jan Kamilan li wile toki tawa jan Soje kin. ona li wile sona e ni: suno nanpa wan pi jan Soje li nasin seme? jan Soje li toki e ni: "ale li pona. mi pilin pona lon ma ni. mi ken lukin e jan mute tan ma mute!" ona li kute sama jan lili. jan Kamilan li pilin pona tan ni: jan Soje li kama jo e mani tawa ona Kamilan kin. jan Soje li pini lon tomo pi jan Kamilan, la ona li tawa tomo lape ona. jan Miko li toki e ni: "tawami weka." kepeken ala toki la jan Soje li sona e ni: jan Miko li wile pali. ona li toki e ni: "tenpo seme la sina lon tomo ni kin?" tenpo nanpa wan la jan Soje li lukin e telo lon oko pi jan Miko, la ona li toki e ni: "asonami." jan Soje li uta e sinpin ona li toki e ni: "o lape pona! sama mi o, ken la tenpo pimeja mute la sina ken ala lape pona." ona li toki e ni, la ona tu li kute e kalama unpa pi jan Pikita. ona li sona e ni: tenpo pimeja ni la jan Pikita li pali. ona tu li lape lon supa wan. tenpo suno sin la jan Miko li weka.